Wirtualny Grunwald 1410-2010Konsekwencje

GŁÓWNA POLITYCZNEKonsekwencje polityczne w XV wieku SPOŁECZNO-GOSPODARCZEKonsekwencje społeczne i gospodarcze KULTUROWEGrunwald w świadomości pokoleń Polaków, Litwinów i Niemców

Grunwald w oczach innych narodów

Jan Matejko, fragment <em>Bitwy pod Grunwaldem.</em>

Jan Matejko, fragment Bitwy pod Grunwaldem.

Witold stracił w bitwie pod Grunwaldem połowę swego kontyngentu. Przekonanie o wysokiej ofierze krwi złożonej na Polach Grunwaldu głęboko wrosło w świadomość Litwinów i stało się z jednej strony źródłem żalów do polskich sprzymierzeńców i do samego króla (Litwina!) za rzekomo niedostateczne rozmiary udzielonej w potrzebie pomocy, z drugiej zaś źródłem bolesnego kompleksu, żywego aż do naszych czasów i usilnie kompensowanego przez podkreślanie zasług, jakie w zmaganiach z potęgą krzyżacką ponieśli lub mieli ponieść wojownicy z ziem Wielkiego Księstwa z Witoldem na czele”. Wiele kontrowersji budzi także ogląd pierwszej fazy bitwy pod Grunwaldem. To, co historycy litewscy nazywają manewrem taktycznym, źródła polskie z Długoszem na czele nazywają ucieczką. Dyskusja toczy się także na temat faktycznego dowodzenia bitwą. Nawet Długosz przyznaje, że był to Witold. Tak też maluje swój obraz Matejko, który umieścił wielkiego księcia na pierwszym planie. Witold walczy konno w bitewnym centrum, Jagiełło jest gdzieś daleko w tle. Litwini lubią też podkreślać, że i Jagiełło, i Witold byli ich rodakami, zatem Žalgiris (po litewsku Grunwald) jest litewskim zwycięstwem tak czy owak. Sam Jagiełło nie jest jednoznaczną postacią. Badacze litewscy przed drugą wojną światową zarzucali mu nawet zdradę i zapoczątkowanie procesu polonizacji Litwy. Emocje wzbudza także rynsztunek litewskich wojów. W Wilnie powstaje aktualnie film o Žalgirisie (choć z powodów finansowych nie będzie premiery na okrągłą rocznicę bitwy). Prasa pisała, że przynajmniej „ubrani w skóry Litwini nie będą już korzyć się u stóp króla polskiego”, co było aluzją do scen filmu Aleksandra Forda.

Litewski film o Grunwaldzie powstaje w koprodukcji z Białorusią. Białoruskie środowiska niepodległościowe zawsze świętowały rocznicę Grunwaldu, nawet za czasów ZSRR. Duża część wojska walczącego pod Grunwaldem składała się z obywateli Wielkiego Księstwa Litewskiego z terenów dzisiejszej Białorusi i Ukrainy.

JPrzeniesienie przez hitlerowców kopii sztandarów Zakonu Krzyżackiego<br /> z Krakowa do Malborka, fotografia z 1940 r.

Przeniesienie przez hitlerowców
kopii sztandarów Zakonu Krzyżackiego
z Krakowa do Malborka, fotografia z 1940 r.

W piśmiennictwie niemieckim bitwa pod Tannenbergiem (od osady znanej Polakom jako Stębark, nieopodal której stanęły wojska Jagiełły) nie jest specjalnie eksponowana. Niemcy z Tannenbergiem kojarzą raczej bitwę u początku I wojny światowej (1914 r.), w której marszałek Hindenburg pokonał armię carską. Uznano tę bitwę za symboliczny rewanż za klęskę pod Grunwaldem, a rozbiory Polski były zasłużoną karą za rozbicie państwa krzyżackiego. Zostało to uwiecznione budową stosownego pomnika. W XIX wieku tradycję historyczną zakonu rycerskiego zaczęto wykorzystywać do budowy nowoczesnej świadomości państwowej i narodowej. Według tych publikacji państwo pruskie było głównym reprezentantem cywilizacyjnej misji Niemców na Wschodzie. Dopiero w drugiej połowie XX wieku niemieckie badania nad państwem krzyżackim doczekały się rzetelnej oceny, uwolnionej od wpływu bierzących stosunków polsko-niemieckich.

W innych krajach europejskich - poza naszymi sąsiadami - bitwa jest praktycznie nieznana i nie jest wspominana w podręcznikach szkolnych.


Źródła: [3], [8], [12], [12], [13], [14], [15].

Źródła informacji | Mapa serwisu | O stronie