Książę Konrad Mazowiecki chciał obronić swoje ziemie i jednocześnie podbić Prusy, wykorzystując do tego celu Zakon Krzyżacki. W 1228 [*] roku zawarł z Krzyżakami umowę nadając im Ziemię Chełmińską, w zamian za podbój i chrystianizację Prus. Nadane tereny miały być ich bazą do działań w Prusach. Pierwsi Krzyżacy przybyli nad Wisłę w 1228 roku, kolejna grupa dołączyła do nich dwa lata później. Dzięki lepszemu uzbrojeniu i organizacji, większym umiejętnością bojowym i dobrej taktyce, niewielkiemu oddziałowi Krzyżaków udało się w ciągu dziesięciu lat podbić całe północno-zachodnie Prusy. Zdecydowała o tym polityczna słabość Prusów oraz poparcie akcji zakonnej przez papieża, rycerzy i kupców niemieckich. Na zdobytych terenach Krzyżacy zakładali warowne grody, które obsadzali załogami złożonymi z braci i żołnierzy. Na Ziemi Chełmińskiej prowadzili akcję osadniczą udzielając przybyszom osadniczego prawa chełmińskiego.


Oto kolejne etapy podboju Prus:
1231 - założenie Torunia
1232 - opanowanie i odbudowa Chełmna
1233 – rozpoczęcie podboju Pomezanii
1233 - założenie Kwidzynia
1234 - wielka wyprawa krzyżowa do Prus
1236 – podbicie Pomezanii
1237 – rozpoczęcie podboju Pogezanii
1237 – budowa Elbląga
1239 – posiłki niemieckie przybywają do Prus
1240 – podbicie Warmii, Natangii i Barcii.

Do 1240 roku Krzyżacy przy wsparciu rycerstwa niemieckiego zdołali podbić Pomezanię, Pogezanię, Warmię, Natangię i Barcję. Kolejnym celem zakonu było podporządkowanie sobie Sambii, co miało otworzyć im drogę lądową do Inflant.

*Do niedawna przyjmowano rok 1226 jako datę nadania Ziemi Chełmińskiej Zakonowi Krzyżackiemu przez Konrada Mazowieckiego i takie informacje można znaleźć w literaturze do dziś. Według nowych badań wydarzenie to miało jednak miejsce w roku 1228.